Brzeziński Jerzy
współpracownik Biura Informacyjnego KPN w Oslo, pełniący rolę
kuriera między Oslo a Warszawą.
Brzostek Tadeusz (1913-2002)
emigrant z PRL (jeszcze w l. 60.), właściciel restauracji
w Paryżu.
M. Pstrąg-Bieleński namówił go w połowie 1980 r. do otwarcia w
swoim mieszkaniu biura KPN we Francji. Rozpoczęłó ono działalność 1 VIII
1980 r. W drugiej połowie lat 80. Brzostek był
szefem sekcji wydzielonej w ramach Biura Zagranicznego KPN
w Paryżu.
Dembski Władysław
przedstawiciel KPN w Australii.
Fryga Ryszard (ur. w 1949)
technik. Uczestnik Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. W
maju 1979 opuścił Polskę. Przebywając już w Wiedniu wyraził
telefonicznie zgodę na to, aby jego nazwisko znalazło sie pod Aktem
Założycielskim KPN. Osiadł w Edmonton (Kanada), gdzie w
1. połowie lat 80. prowadził biuro KPN.
Współpracował z Aleksandrem Pruszyńskim, który w Edmonton
wydawał polonijny tygodnik "Czas". Jesienią 1980 był delegatem na zjazd
Kongresu Polonii Kanadyjskiej i interweniował w sprawie uwolnienia
Leszka Moczulskiego. W drugiej połowie lat 80. organizował "stowarzyszenie
nurtu niepodległościowego" w USA (Stowarzyszenia nn zachowywały
odrębność organizacyjną, ale z racji wspólnoty ideowej i popierania
programu politycznego KPN wspierały działalność KPN zagranicą).
Gauza Władysław (1946-2020)
mechanik. Wyemigrował z PRL do Szwecji w 1974. Osiadł w Oslo.
W1976 był jednym z założycieli NKPK, które od 1977 wspierało
(finansowo, materiałowo i propagandowo) Ruch Obrony a Gauza
utrzymywał stały kontakt listowny z Leszkiem Moczulskim. W 1979
Gauza został pełonomocnikiem Rady Politycznej KPN w Norwegii (co
oznaczało, że miał status równy szefowi obszaru). Przez pewien czas
koordynował działalność pełnomocników KPN na Zachodzie. W
wyniku konfliktu z Maciejem Pstrąg-Bieleńskim (pełnomocnikiem
KPN w RFN) Gauza zawiesił jednak współpracę z KPN. W l. 1980-81
w ramach organizacji „Solidaritet Norge – Polen” (której był
pomysłodawcą i faktycznym załozycielem) wysyłał do PRL
sprzęt drukarski (ponad 60 maszyn drukarskich) zastrzegając
jednak, aby pomoc nie trafiała do KPN. W 1985 wraz Andrzejem
Jachowiczem, Bogdanem Kulasem, Piotrem Rydlem i Andrzejem Krysiakiem
założył Ośrodek Niezależnej Myśli Politycznej, wydający pismo „Votum
Separatum” i tysiące broszur, mających na celu odbudowę tradycyjnych
partii politycznych w Polsce. W 1986 wstąpił do Stronnictwa Narodowego
na Przymusowym Wychodźstwie. W 1989 występował bardzo radykalnie
przeciwko układaniu się z komunistami przy Okrągłym Stole.
Gładkowski Romuald
prowadził ośrodek informacyjny KPN w Toronto (Kanada).
Hanff Konstanty Zygfryd/
Konstantin Siegfried (1926-2000)
w l. 1944-1945 żołnierz Wehrmachtu; trafił do niewoli sowieckiej
i w 1948 został przekazany do Polski (urodził się w
Częstochowie). Od 1956 współpracował z SB jako TW "Karski". W
1969 wyjechał do USA (przejściowo wrócił do Polski i wyjechał
ponownie), gdzie w 1976 założył organizację Free Polnad (Wolna
Polska), która wydawała pismo pod tym samym tytułem. Występował
w USA jako "podsekretarz stanu rządu RP na uchodźstwie"
(chodziło o tzw. "rząd Sokolnickiego"). W 1979 nawiązał kontakt
z przedstawicielami KPN w Europie (Pstrąg-Bieleńskim, Klebanem,
Gauzą i Strzyżewskim), po czym podawał się za przedstawiciela
KPN zagranicą, co zostało później zdementowane przez
Moczulskiego. W 1983 nawiązał kontakt z Solidarnością Walczącą,
wspierając przez kilka lat finansowo i rzeczowo (sprzęt
techniczny) jej działalność w kraju.
Moczulski na I procesie
KPN złożył następuyjące wyjaśnienia nt. Hanffa:
Wielu ludzi, w tym
także Konstanty Hanff, zarzuca rozmaitymi tekstami rozmaite agendy
Konfederacji Polski Niepodległej w kraju i za granicę. Wśród tych
różnych projektów są także projekty przesyłane do dwóch naszych biur
zagranicznych (a potem już tylko do jednego), które napisał Konstanty
Hanff. Konstanty Hanff ma cały szereg propozycji. Ja ich szczegółowo nie
znam.
Jeszcze przed powstaniem
Konfederacji Polski Niepodległej listy Konstantego Hanffa kierowane do
jednego z moich przyjaciół w Norwegii, który później się znalazł w
Konfederacj i jest pełnomocnikiem Konfederacji, te listy przekonały tego
mojego przyjaciela, który się nazywa Władysław Gauza, że Konstanty Hanff
jest człowiekiem ciekawym, a nas interesują ciekawi ludzie. Ale po paru
tygodniach, czy po paru miesiącach, to się wszystko rozegrało gdzieś na
wiosnę 1979 roku, Władysław Gauza uznał, że Konstanty Hanff jest
wariatem prawdopodobnie, jest człowiekiem w jakiejś mierze
nieodpowiedzialnym i zerwał z nim wszystkie więzi.
Innego zdania był później
inny przedstawiciel Konfederacji - Maciej Pstrąg-Bieleński, który
przebywa od dwóch lat w Niemieckiej Republice Federalnej. On poważnie
traktował Hanffa i zgodnie z tymi obowiązkami, które mają nasi
kierownicy biur zagranicznych, ciekawszą korespondencję Hanffa, na
prośbę Hanffa, kierował do nas. Myśmy tej korespondencji nie rozważali.
Było kilka listów, w
których Konstanty Hanff przedstawiał rozmaite projekty. Był tam projekt,
żebyśmy natychmiast założyli rząd tymczasowy w kraju, zaoceaniczny.
[...] Ten pomysł Hanffa nie był oczywiście pomysłem do rozważenia.
Inny pomysł, który się
bez przerwy przewija, jest bardziej zrozumiały. To jest pomysł, który w
prostej linii odpowiada temu, co życzy sobie zapewne rząd PRL, a
mianowicie pomysł, żeby takie ugrupowanie opozycyjne, taka mikrosiła
polityczna, jaką jest Konfederacja Polski Niepodległej, żeby podjęła
uroczyste zobowiązania, że wszystkie długi PRL-u trzeba spłacić. Otóż my
uważamy, że jeżeli nawet opozycja będzie tutaj głośno krzyczeć, że my
zapłacimy wszystkie długi, to rządzący będą mogli łatwiej te długie
zaciągać. [...]
To są dwa pomysły
jego, które ja pamiętam. Może były jakieś inne jeszcze pomysły, ale ja
ich nie znam [...].
W pewnym momencie
zastanowiłem się i zastanawiam się do dzisiaj, skąd się wziął pan Hanff...
Kleban Jerzy
wyemigrował z PRL do Szwecji w 1978. W l. 1978-1982 był
redaktorem naczelnym polonijnego dwumiesięcznika "Wiadomości
Polskie. Organ Rady Uchodźstwa Polskiego w Szwecji", wydawanego
w l. 1959-1988 w Sztokholmie. Został pełnomocnikiem
KPN w Szwecji. Współpracował z Zygfrydem Hanffem i jego organizacją "Wolna
Polska".
Morelewski Jan
wspierał działalność KPN w USA.
Mroczkowski Jerzy
wyemigrował z Polski w okresie 1968/69. Był redaktor naczelnym
tygodnika "Czas" wydawanego w języku polskim w Winnipeg (Kanada),
ale kolportowanego także w USA, Australii i Europie Zachodniej.
W 1979 "Czas" opublikował "Rewolucję bez rewolucji" oraz
wypowiedź Moczulskiego do II Światowego Zjazdu Jedności z
Walczącym Krajem i zaczął pełnić rolę pisma KPN za granicą.
Mroczkowski założył także ośrodek informacyjny KPN w Winnipeg. Należał do organizacji
Free
Poland, .
Orłowski Marian
były pracownik Stoczni Gdańskiej im. Lenina, jeden przywódców
komitetu strajkowego w Grudniu 1970, potem wyemigrował do USA;
aktywny działącz emigracyjnej organizacji antykomunistycznej "Konfederacja
`76", wspólpracownik KOR-u, od 1979 - pełnomocnik KPN w Stanach
Zjednoczonych, wydawca „Biuletynu Informacyjnego KPN”, w 1980
współorganizator kilku manifestacji przed Konsulatem PRL w Nowym Jorku w
obronie aresztowanych działaczy KPN. Po konflikcie z
Maciejem Pstrąg-Bieleńskim ten podporządkował go
Henrykowi Szusterowi.
Pióro Józef
podawał się za
przedstawiciel KPN w USA, jednak Leszek Moczulski w trakcie
pobytu w Ameryce wiosną 1987 zaprzeczał, aby to była prawda.
Prawdopodobnie został mianowany przedstawicielem KPN przez kogoś, kto
nie mial do tego uprawnień (Hanff?). W trakcie
wykładu Leszka
Moczulskiego w Nowym Yorku w 1987 roku Pióro wraz z żoną usiłowali
zakłócić imprezę.
Pruszyński Aleksander (ur. 1934)
syn Ksawerego Pruszyńskiego. Opuścił Polskę w 1970 i osiadł w
Kanadzie. Był korespondentem pism polonijnych, m.in.
tygodnika "Czas".
Aktywnie działał w osrodku informacyjnym KPN w Edmonton (Kanada). Często
nawiązywał kontakt telefoniczny z mieszkaniem Moczulskich w
Warszawie i publikował w prasie telefoniczne rozmowy z Leszkiem
Moczulskim (po jego aresztowaniu - z Marią Moczulską). Wspierał
finansowo działalność KPN w kraju.
Pstrąg-Bieleński Maciej (ur. 1951)
etnograf. W 1979 (przed powstaniem KPN) wyemigrował do RFN.
Osiadł w Kolonii. Został pełnomocnikiem KPN w RFN, ale dążył
do skoordynowania całej działalności zagranicznej KPN, co szybko
doprowadziło do jego konfliktu z działającymi już wcześniej w
Skandynawii Władysławem Gauzą i Tomaszem Strzyżewskim, w wyniku
czego dwaj ostatni wycofali się z działalności na rzecz KPN. W 1981
Pstrąg-Bieleński został uznany za jedynego przedstawiciela KPN
zagranicą. W drugiej
połowie lat 80. organizował "stowarzyszenie nurtu
niepodległościowego" w USA (Stowarzyszenia nn zachowywały
odrębność organizacyjną, ale z racji wspólnoty ideowej i
popierania programu politycznego KPN wspierały działalność KPN
zagranicą). Jak wynika
z ujawnionych dokumentów wywiadu PRL w sierpniu 1980
Pstrąg-Bieleński został zarejestrowany przez Departament I MSW
jako Kontakt Informacyjny "Wzdręga", gdyż "podjął nieświadomą
współpracę" z Andrzejem Madejczykiem, który działał „pod flagą”
BND (Federalnej Służby Wywiadowczej RFN), a w rzeczywistości był
funkcjonariuszem SB o pseudonimie "Lakar".
Radłowski Jerzy
pełnomocnik KPN w Hiszpanii na czas trwania Konferencji
Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie w 1980 w Madrycie.
Strzyżewski Tomasz (ur. 1945)
przez 18 miesięcy był pracownikiem Głównego Urzędu Kontroli
Prasy, Publikacji i Widowisk w Krakowie. W 1977 uciekł z PRL,
wywożąc za granicę dokumenty cenzury, które następnie wydał w
Szwecji pn. "Czarna Księga Cenzury PRL". Od 1978 współpracował z
Norweskim Komitetem Pomocy dla Kraju w Oslo. W 1979 został
pełnomocnikiem KPN w Lund (Szwecja). Utrzymywał stały kontakt
telefoniczny z Moczulskim oraz przekazywał informacje dot. KPN
na Zachód (m.in. do NKPK w Oslo oraz do RWE). Po konflikcie
Gauzy i Strzyżewskiego z Maciejem Pstrąg-Bieleńskim i Klebanem w
1981 Strzyżewski zaprzestał współpracy z KPN.
Wspomnienia.
Szuster Henryk
prywatny przedsiębiorca w Nowym Yorku, korespondent tygodnika "Czas"
i "Wiadomości Polskich", a także
pełnomocnik KPN w USA. W drugiej połowie lat 80. organizował
"stowarzyszenie nurtu niepodległościowego" w USA (Stowarzyszenia
nn zachowywały odrębność organizacyjną, ale z racji wspólnoty
ideowej i popierania programu politycznego KPN wspierały
działalność KPN zagranicą).
Wilk Franciszek (1914-1990)
prezes emigracyjnego PSL, które wchodziło w skład rządu RP na
wychodźstwie i pełnomocnik KPN w Wielkiej Brytanii.
Źródła:
-
Internetowa Encyklopedia Emigracji;
-
Reniak Marian (współpraca: Pudysz Zbigniew, Zalewski Tadeusz), KPN, kulisy, fakty, dokumenty; Warszawa 1982.
-
Solidarność, Zachód i węże. Służba Bezpieczeństwa wobec emigracyjnych struktur Solidarności 1981-1989, wstęp, wybór i opracowanie Patryk Pleskot, Warszawa 2011.
-
Wołk Grzegorz, Szaleńcy niepodległości, Warszawa 2024;
-
Wójtowicz Norbert, Współpraca „Grupy Logistycznego Wsparcia Podziemia” w Stuttgarcie z opozycją niepodległościową w Polsce (1983–1989), Przegląd Polsko-Polonijny, Półrocznik Nr 4, zeszyt 1, Gorzów Wielkopolski, 2012.
-
IPN BU 0141/3/12, Akta Kontrolne śledztwa L. Moczulski i inni.