Adamczuk Jerzy (ur. 1952)
student UMCS. Od 1978 uczestnik ROPCiO, potem działacz KPN; w Klubie Bronowice był autorem niezależnych wykładów w ramach cyklu "Odkłamać historię". Po Sierpniu - w "S". 13 Grudnia internowany (do grudnia 1982).
Bator Krzysztof (ur. 1962)
uczeń. Po Sierpniu - członek lubelskiej grupy młodzieżowej działającej w ramach KPN; w okresie maj-lipiec 1982 - internowany.
Dąbrowski Teodor (ur. 1934)
pracownik lubelskiego MPK - kierowca. Uczestnik ROPCiO, członek-założyciel KPN. W lipcu 1980 - uczestnik strajku w lubelskim MPK, który sparaliżował miasto. Po Sierpniu - w "S". W okresie od 13 Grudnia do lipca 1982 - internowany.
Franczak Stanisław
(1917-?)
rolnik zamieszkały we wsi Jaszczów w gminie Milejów na Lubelszczyźnie.
W czasie II wojny światowej żołnierz Armii Krajowej (dowódca
drużyny, współpraca z 27 Wołyńską Dywizją Piechoty AK), w 1945 w
WP. Uczestnik Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, członek-założyciel KPN (wraz z Michałem Niesynem jako Lubelska Grupa Ludowa), członek Tymczasowego Komitetu Samoobrony Chłopskiej, utworzonego w lipcu 1978 w Ostrówku koło Milejowa. Wiosną 1980 KPN podjęła nieudaną próbę zarejestrowania Franczaka w OKW jako kandydata na posła.
T.G., Póki
sił wystarczy, "Zeszytyh Milejowskie" 1992, nr 6.
Jamrożek Zdzisław (1942-1989) zatrudniony w Spółdzielni Inwalidów Niewidomych im. Modesta Sękowskiego w Lublinie jako mistrz rzemiosła szczotkarskiego. W 1976 uczestnik zbiórki pieniędzy dla represjonowanych w Radomiu, od 1977 - uczestnik ROPCiO (w jego mieszkaniu był punkt konsultacyjno-informacyjny Ruchu), od 1979 - członek-założyciel KPN (w jego mieszkaniu było biuro organizacyjne partii), wiosną 1980 - kandydat KPN na posła (nie został zarejestrowany przez okręgową komisję wyborczą w Lublinie). Po Sierpniu - w "S".
Kasperek Adam (1962-1981)
założyciel i przywódca zakonspirowanej grupy młodzieżowej w Lublinie, która organizowała w tym mieście spektakularne akcje (np. "zamach" na komendę miejską MO czy zanieczyszczenie pomnika wdzięczności Armii Czerwonej).
Kucharzewski Stefan
(1952-2023)
absolwent AM w Lublinie (1981), lekarz. Aktywny uczestnik ROPCiO (prawa ręka Jamrożka). W wyniku udanej kombinacji operacyjnej SB bezpodstawnie podejrzewany o działalność agenturalną, co było elementem dezintegracji Ruchu Obrony w Lublinie. Latem 1979 był współorganizatorem obozu żeglarskiego w Serocku nad Zalewem Zegrzyńskim (wypożyczył dwie łodzie i przetransportował je do miejsca przeznaczenia), który poprzedzał powstanie KPN. Członek-założyciel KPN i jej aktywny działacz w początkowym okresie.
W 1979 skreślony z listy studentów (w 1980 - przywrócony). Po 13
Grudnia ukrywał się 8 miesięcy. Potem aktywny w podziemej
poligrafii.
Miszczak Jarosław (ur. 1962)
student KUL. Od 1979 - współpracownik, potem członek KPN. W kwietniu 1981 współzałożyciel młodzieżowej grupy Ruch "Szańca". Od Grudnia do września 1982 - internowany.
Od 1987 - na emigracji we Francji
Miszczak Marek (ur. 1965)
uczeń LO, później studen KUL. Od 1979 współpracownik, a od 1983 członek KPN. W kwietniu 1981 współzałożyciel młodzieżowej grupy Ruch "Szańca". Po Grudniu - uczestnik PRO. Od maja 1982 - internowany (zbiegł z obozu w lipcu, ujawnił sie w październiku - ponownie internowany i zwolniony w tym samym miesiącu). Redaktor pism: "Słowo, "Szaniec",
"Słowo i czyn", "Goniec". Jeden z czołowych działaczy lubelskiej KPN pod koniec lat 80.
Niesyn (Niessen) Michał
(1919-1991)
pochodził z Kresów (z województwa nowogródzkiego). Po 17
Września znalazł sie na terenie ZSRS, w 1941został przymusowo
wcielony do Armii Czerwonej (ciężko ranny podczas obrony
Leningradu). Nie zdążył do Armii Andersa (najpierw szpital,
potem łagier), wstąpił do Armii Berlinga. W X 1943 walczył
pod Lenino. W V 1944 został zrzucony na spadochronie na
Lubelszczyznę i niedaleko wsi Jaszczów, na czele 20-osobowego
oddziału dywersyjnego wysadził niemiecki pociąg na trasie
Lublin-Chełm. Został wcielony do 1 AWP, a w 1945 organizował MO
w Lublinie. W 1946 został komendantem szkoły podoficerskiej MO w
Garbowie, a w 1948 - komendantem powiatowym MO w Mławie. Wkrótce
popadł w konflikt z miejscowym UB, odmówił złożenia samokrytyki
i został usunięty z milicji i z Partii. Pracował w różnych
zakładach w Lubinie, kupił niewielkie gospodarstwo rolne w
Jaszczowie. Od 1971 pozostawał na rencie, od 1973 - na
emeryturze. Uczestnik ROPCiO, członek Tymczasowego Komitetu Samoobrony Chłopskiej, utworzonego w
VII 1978 w Ostrówku koło Milejowa. Od 1979 - członek-założyciel KPN (wraz z Stefanem Franczakiem jako
członkowie Lubelskiej Grupy Ludowej). W 1980 tworzył „Solidarność
Chłopską” (konkurencyjną wobec "Solidarności" RI), gdzie był
następnie we władzach krajowych. Od Grudnia do maja 1982 - internowany. W
1989 aktywnie uczestniczył w pracach miejscowego Komitetu
Obywatelskiego.
Kazimierz Woś, Niech zostanie w naszej pamięci,
"Zeszyty Milejowskie" z 1992, nr 6.
Olszewski Andrzej (ur. 1959)
uczestnik PRO. W marcu 1983 skazany na karę 2 lat więzienia za to, że "kierował organizacją zbrojną o charakterze spisku mającą na celu nielegalne zdobycie broni palnej w drodze rozbrojenia patrolu sił porządkowych na terenie jednej z ulic tego miasta".
Opozda Piotr (ur. w 1957)
student KUL. Od 1977 niejawny uczestnik ROPCiO (w grupie Przemysława Jasieńskiego), od 1980 - członek KPN (szef tajnych grup skonfederowanych, które działały kolejno pod nazwami: Wolny Związek Ojczyźniany, Polski Ruch Oporu oraz Konfederacja Świętokrzyska). Uczestnik I Kongresu KPN w lipcu 1980 w Lądku Zdroju. Od jesieni 1980 - szef Obszaru Centralnego KPN z siedzibą w Lublinie. 11 listopada 1980 przemawiał pod Pomnikiem Unii Lubelskiej w Lublinie, za co - razem z Piotrem Szczudłowskim - został aresztowany (na 1 dzień) i oskarżony m.in. o rozpowszechnianie fałszywych wiadomości i lżenie ustroju (postępowaniu umorzono w 1984 na mocy amnestii). W marcu 1982 - internowany (Lublin, Włodawa), w kwietniu 1982 - aresztowany a następnie skazany w trybie doraźnym na 3 lata więzienia (za pomoc w zdobyciu broni dla zbrojnej nielegalnej organizacji podziemnej). W 1983 zwolniony z ZK na przerwę (z uwagi na stan zdrowia), ukrywał się. W sierpniu 1984 ponownie trafił do więzienia, zwolniony na mocy amnestii w lutym 1985. Redaktor pism podziemnych: "Słowo", "Słowo i czyn" oraz "Pobudka". W latach 1989-1990 członek Komitetu Obywatelskiego w Firleju.
Pałuszyński Zdzisław (ur. 1943)
Członek-założyciel KPN ze Świdnika. Od 13 Grudnia do stycznia 1982 - internowany.
Piotrowski Janusz (ur. 1957)
pracownik Spółdzielni Inwalidów Niewidomych im. Modesta Sękowskiego w Lublinie. Przed Sierpniem - uczestnik ROPCiO, współpracownik KOR, członek KPN. W lutym 1980 był jedną z 3 osób, które KPN (bezskutecznie) usiłowała zarejestrować jako kandydata w wyborach do Sejmu. Od 13 Grudnia do kwietnia 1982 - internowany.
Sarnicki Radosław (ur. 1963)
uczeń LO w Zamościu. Od 1981 przywódca grupy młodzieżowej KPN w Zamościu, Tomaszowie Lubelskim i Biłgoraju. Współorganizator niezależnych obchodów 11 Listopada w 1981 w Zamościu (za co został aresztowany, ale po jednym dniu - zwolniony). W Grudniu - internowany (Krasnystaw, Włodawa, Kwidzyń), ciężko pobity w Kwidzynie. Zwolniony w grudniu 1982. W maju 1983 skazany na karę więzienia
(w zawieszeniu) za pobicie funkcjonariuszy SW w Kwidzynie. Od 1985 na emigracji w Kanadzie.
Sikora Stanisław (ur. 1932)
pracownik lubelskiego MPK - kierowca. Od 1978 - uczestnik ROPCiO. W 1979 - członek-założyciel KPN. W lipcu 1980 - uczestnik strajku w lubelskim MPK, który sparaliżował miasto. Po Sierpniu - w "S". Od 13 Grudnia do października 1982 - internowany.
Sobański Janusz (ur. 1946)
pracownik w Zespole Spichrzy i Młynów Okręgowego Przedsiębiorstwa Przemysłu Zbożowo-Młynarskiego w Chełmie. Po Sierpniu w "S". Po Grudniu współpracował z Polskim Ruchem Oporu (PRO). W marcu 1982 aresztowany a w maju w trybie doraźnym skazany na 3,5 roku więzienia za "udział w związku o charakterze zbrojnym". Zwolniony warunkowo na mocy amnestii w październiku 1984.
Szczudłowski Piotr (ur. 1961)
syn Tadeusza Szczudłowskiego (emerytowanego oficera marynarki i aktywnego uczestnika ROPCiO w Gdańsku). Przed Sierpniem - będąc uczniem LO w Gdańsku uczestniczył w ROPCiO oraz RMP. Po Sierpniu - będą studentem KUL - przemawiał 11 listopada 1980 pod Pomnikiem Unii Lubelskiej w Lublinie, za co - razem z Piotrem Opozdą - został aresztowany (na 1 dzień) i oskarżony m.in. o rozpowszechnianie fałszywych wiadomości i lżenie ustroju (postępowaniu umorzono w 1984 na mocy amnestii). W styczniu 1982 - internowany (Iława, Kielce-Piaski, Załęże i Nowy Łupków) do grudnia 1982. Ponownie aresztowany w kwietniu 1985 (za kolportaż ulotek "S") i skazany na 1 rok więzienia (zwolniony w grudniu 1985).
Wach Cezary (ur. 1960)
członek zakonspirowanej grupy młodzieżowej, związanej z KPN, założonej w Lublinie w 1981 przez Adama Kasperka i organizującej w tym mieście spektakularne akcje (np. "zamach" na komendę miejską MO czy zanieczyszczenie pomnika wdzięczności Armii Czerwonej). Po Grudniu - uczestnik PRO. Aresztowany w marcu 1982 za "udział w związku o charakterze zbrojnym". W maju 1982 skazany w trybie doraźnym na 3,5 roku więzienia. Zwolniony w kwietniu 1983 (przerwa w odbywaniu kary), w maju 1983 ułaskawiony.
Wójcik Dariusz (ur. 1961)
student PL, od 1983 - KUL. Po Sierpniu - w NZS. Po Grudniu - w KPN. Na II Kongresie KPN w grudniu 1984 wybrany do Rady Politycznej. W marcu 1985 - aresztowany i skazany w II procesie KPN na 2 lata więzienia. Zwolniony na mocy amnestii w 1986. Został szefem Obszaru IV KPN. W 1987 uczestniczył w reaktywowaniu NZS na KUL.
W 1988 (sierpień-październik) odbył podróż zagraniczną po
Europie Zachodniej, w trakcie której dokonał inspekcji biur
zagranicznych KPN w RFN, Francji, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii
i Austrii. W tym czasie był - w ramach CKAB - szefem Wydziału
Organizacyjnego na kraj i zagranicę. W 1990 wybrany do rady miasta Lublina (wiceprzewodniczący rady), w latach 1991 i 1993 - poseł z listy KPN (w l. 1991-1993 - wicemarszałek Sejmu). W l. 1997-2001 poseł z listy AWS. W l. 1998-2002 - radny sejmiku lubelskiego.
Źródła:
-
Białek Beata,
Konfederacja Polski Niepodległej na Lubelszczyźnie w latach
1979-1989; [w:] Konfederacja Polski Niepodległej na drodze do wolności, red. Michał Wenklar, Kraków 2011.
-
Choma-Jusińska Małgorzata,
Środowiska opozycyjne na Lubelszczyźnie 1975–1980; bmw 2014.
-
Dąbrowski Marcin,
NSZZ "Solidarność" Region Środkowo-Wschodni; [w:]
NSZZ "Solidarność" 1980-1989. Tom 5. Polska środkowo-wschodnia, red. Łukasz Kamiński i Grzegorz Waligóra, Warszawa 2010.
-
Opozda Piotr,
Bez aliansów. Przyczynek do historii Konfederacji Polski Niepodległej na
Lubelszczyźnie; Kraków 2009.
-
Waligóra Grzegorz,
Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela 1977-1981, Warszaawa 2006.
-
13grudnia.pl
-
Internetowa Encyklopedia Solidarności
-
www.pobudka.com.pl
|